Przejdź do zawartości

Alojz Rebula

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Alojz Rebula (ur. 21 lipca 1924 w San Pelagio, zm. 23 października 2018 w Topolšicy[1]) – słoweński pisarz, dramaturg, eseista i tłumacz.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1949 roku uzyskał dyplom z filologii klasycznej na Uniwersytecie Lublańskim. Do przejścia na emeryturę uczył języka łacińskiego i greki w szkołach średnich z wykładowym językiem słoweńskim w Trieście. Alojz Rebula urodził się w San Pelagio niedaleko miejscowości Dunino, która należała do Włoch. Z powodu faszystowskiego reżimu, nie mớgł uczyć się w swoim języku ojczystym. Uczęszczał do szkoły z wykładowym językiem włoskim, gdzie poznał włoską kulturę i literaturę. Dostał się do prestiżowego gimnazjum w miejscowości Gorizia i pớźniej kontynuował naukę w liceum w Undinie, które ukończył w 1944 roku. Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Jugosławii. Studiował filologię klasyczną. W 1951 roku wrócił do Włoch z powodu ucisku reżimu komunistycznego. W 1956 roku otrzymał zakaz wjazdu do Jugosławii z powodu działalności w opozycji politycznej. W tym samym roku otrzymał po raz drugi zakaz wjazdu do Jugosławii z powodu publicznego protestu. W latach 60. Rebula osiadł się w Treście, gdzie pracował jako nauczyciel języka łacińskiego i greki. Zaangażowany był w działalność kulturalną społeczności słoweńskiej. Razem z Borisem Pahorem wydał czasopismo Zaliv, aby promować polityczną i kulturową rớżnorodność i wartości byłej demokracji. Był rớwnież redaktorem czasopism literackich Sidro, Tokovi, Most.

W 1975 roku Rebula i Boris Pahor opublikowali książkę wywiadớw zatytułowaną Edvard Kocbek: Pričevalec našega časa, w której Rebula potępia zabójstwa członków słoweńskiej antykomunistycznej milicji w maju i czerwcu 1945 roku. Książka wywołała skandal w Jugosławii. Pahor i Rebula otrzymali zakaz wjazdu do Jugosławii na kilka lat.

Od początku demokracji i niepodległości Słowenii, Rebula pracował jako felietonista w licznych czasopismach katolickich. Za rok 2014 nagrodzony został Europejską Nagrodą Obywatelską[2].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Alojz Rebula należy do najważniejszych współczesnych słoweńskich autorów. Opublikował wiele zbiorów esejów, dziennikớw, powieści, dramatớw, krótkiej prozy i innych dzieł, które zostały przetłumaczone na wiele językớw obcych. Za swoje osiągnięcia otrzymał liczne nagrody: w 1995 nagrodę im. France Prešerna, w 1997 międzynarodową nagrodę Acerbi za włoski przekład powieści V sibilnem vetru, w 2005 nagrodę im. Kersnika za powieść Nokturno za Primorsko. Słoweński autor i intelektualista Andrej Capuder określił twórczość Rebuli jako najlepsze zjawisko, które można teraz pokazać światu.

Alojz Rebula źródła inspiracji czerpie z historii kultury i naturalnego otoczenia Słoweńców. Napisał również nowelę ukazujące życie misjonarza Friderika Baraga. Rebula zastanawia się nad przeznaczeniem niewielkiego narodu i nad ludzką kondycją. Jego proza jest zarazem liryczna i refleksyjna. Tematycznie jego proza jest ukierunkowana na ukazanie nadmorskiego świata, w którym zastanawia się nad losem niewielkiego kraju, nad możliwościami artystycznego tworzenia, wymiarem ludzkiego istnienia. Znany jest ze swoich pamiętników i esejớw. Obok filozofa Milana Komara, Rebula jest jednym z pierwszych słoweńskich autorớw, którzy obszernie piszą o filozofii Jacques’a Maritaina. Tłumaczył Ajschylosa i Platona na język słoweński z rớwnym powodzeniem jak Edvarda Kocbeka i Frana Levstika na język włoski.

Dzieła

[edytuj | edytuj kod]

Powieści

  • Zvonovi Nilandije (2005)
  • Nokturno za Primorsko (2004)
  • Jutranjice za Slovenijo (2000)
  • Cesta s cipreso in zvezdo (1998)
  • Duh velikih jezer (1997)
  • Maranathà ali leto 999 (1996) (przekład na język niemiecki 1998)
  • Kačja roža (1994) (przekład na język włoski 2005)
  • Jutri čez Jordan (1988) (przekład na język 1997)
  • Zeleno izgnanstvo (1981)
  • Snegovi Edena (1977)
  • Divji golob (1972)
  • V Sibilinem vetru (1968) (przekład na język włoski 1992)
  • Senčni ples (1960) (1981) (przekład na język serbsko-chorwacki)
  • Klic v Sredozemlje (1957)
  • Vinograd rimske cesarice (1956)
  • Devinski sholar (1954)

Dramaty

  • Operacija Timava (1993)
  • Savlov demon – šest iger z religiozno tematiko (1985)
  • Hribi, pokrijte nas! (1983)

Eseje

  • Smer Nova zemlja
  • Ob slovenskem poldnevniku(1995)

Dzienniki

  • Iz partiture življenja. Dnevnik 1977–1981 (2002)
  • Gorje zelenemu drevesu
  • Oblaki Michigana
  • Vrt bogov
  • Koraki apostolskih sandal
  • Previsna leta
  • Ko proti jutru gre
  • Inne dzieła literackie
  • Arhipel (2002)
  • Intervjuji o prihajajočem (2002)
  • Pastir prihodnosti (1999)
  • Pričevalci vstajenja (1999) (przekład na język angielski 1999)
  • Severni križ (1994)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Umrl je Alojz Rebula. delo.si, 23 października 2018. [dostęp 2018-10-24]. (słoweń.).
  2. Zawiadomienie Parlamentu Europejskiego dotyczące Europejskiej Nagrody Obywatelskiej – Civi Europaeo Praemium (2014/C 457/03). 2014-12-19. [dostęp 2016-10-28].